Jaki kolor moczu powinien być powodem do niepokoju?

Nerki są jednym z kluczowych narządów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ wytwarzany jest w nich mocz – płyn zawierający wodę, sole mineralne oraz zbędne, często szkodliwe produkty metabolizmu. Mocz zdrowej osoby jest przejrzysty i zwykle przybiera barwę jasnożółtą, natomiast zmiany w jego kolorze czy fakt zmętnienia często stanowią cenną informację na temat kondycji naszego ciała.

Różnice w kolorze moczu mogą wynikać z przyjmowania pewnych leków lub być efektem zjedzenia określonych produktów, jednak może również wskazywać na problemy z nerkami, wątrobą czy innymi narządami. O czym świadczy jaka barwa moczu i w jakich sytuacjach nie należy lekceważyć takiego sygnału? Wyjaśnimy w dalszej części wpisu.

O czym może świadczyć nietypowy kolor moczu?

Analitycy pracujący w laboratoriach medycznych najczęściej wskazują, że prawidłowym kolorem jest tzw. słomkowy, a drobne różnice w odcieniu są wynikiem stopnia nawodnienia danego organizmu. Przeźroczysty mocz stanowi czytelną informację, że pacjent spożył dużą ilość płynów, natomiast intensywna, ciemnożółta barwa to sygnał świadczący o tym, że organizm chroni się przed odwodnieniem. Znów jaskrawożółty, niemal fluorescencyjny kolor zwykle występuje u osób, które przyjmują znaczne dawki witaminy z grupy B. Zmiany w barwach mogą być jednak znacznie bardziej zauważalne i zwykle świadczą o niepokojących dla zdrowia zmianach. Powinniśmy zatem zwrócić baczną uwagę, jeśli nasz mocz jest:

• Czerwony

Czerwony kolor moczu nie musi stanowić źródła stresu, szczególnie jeśli dzień wcześniej mieliśmy okazję zjeść produkty zawierające betacyjaniany takie jak buraki, botwinka czy jeżyny. Czerwony odcień może też wystąpić na skutek przyjmowania leków, m.in. niektórych środków przeciwbólowych, przeciwhistaminowych bądź hormonów płciowych. Jeśli jednak nie spożywaliśmy takich produktów lub zauważyliśmy w moczu obecność skrzepów krwi (krwiomocz) czy nawet fragmenty tkanek, należy bezwzględnie zgłosić się na badania. Często jest to jeden z pierwszych objawów świadczących o poważnej chorobie pęcherza lub nerek.

• Pomarańczowy

Podobnie jak w przypadku skóry, tak i mocz może nabrać pomarańczowego koloru, jeśli spożywana jest duża ilość marchewek lub świeżo wyciskanego z nich soku – nadmiar zawartych w warzywie beta-karotenów jest wówczas wydalany na zewnątrz. Innymi sytuacjami, w których mocz wydaje się bardziej pomarańczowy niż jasnożółty, jest stosowanie środków przeczyszczających skutkujących wcześniejszą utratą sporej ilości wody lub nadmierne wydzielanie odpowiedzialnej za drogi żółciowe bilirubiny. Wówczas pod lupą powinny się znaleźć schorzenia wątroby, zwłaszcza jeśli na żółto zabarwiły się także białka oczu.

• Brązowy

Brązowy kolor moczu może wskazywać na znaczne odwodnienie organizmu lub być oznaką spożycia w niedalekiej przeszłości sporej ilości rabarbaru. W bardziej niepokojących przypadkach stanowi podstawę do wstępnej diagnozy chorób nerek. Brązowy lub ciemnopomarańczowy kolor moczu może być także równoznaczny z wystąpieniem porfirii, czyli grupy schorzeń, która jest skutkiem zaburzeń w przetwarzaniu hemoglobiny we krwi. W przypadku podejrzenia porfirii warto zwrócić uwagę także na inne objawy, w tym zwiększoną wrażliwość na światło oraz silny, przewlekły ból brzucha.

• Zielony

Podobnie jak w przypadku innych kolorów, tak i zielona barwa może powstać na skutek zjedzenia określonej grupy produktów spożywczych takich jak np. szparagi, szpinak bądź jarmuż. Jeśli jednak zielony kolor utrzymuje się przez co najmniej kilka dni, a w jadłospisie nie wystąpiły w ostatnim czasie zielone warzywa, nie tylko nie powinniśmy bagatelizować problemu, ale należy jak najszybciej udać się do lekarza. Taka barwa może bowiem świadczyć o wielu przykrych dolegliwościach: zapaleniu lub infekcji dróg moczowych, zapaleniu gruczołu krokowego lub kłopotach z nerkami.

Co robić, gdy niepokoi nas kolor moczu?

Wizualna kontrola koloru moczu raczej nie jest czynnością, którą każdy człowiek regularnie odbywa w trakcie wizyt w toalecie. Należy jednak pamiętać, że odpowiednio wczesne zauważenie odstępstw od normy znacznie przyspiesza diagnozę i usprawnia proces leczenia, a w skrajnych przypadkach jest nawet w stanie uratować nasze życie. W sytuacji, gdy mamy podstawy sądzić, że coś niepokojącego dzieje się z naszym organizmem, należy zgłosić się na badania ogólne moczu, a w razie problemów z dalszą interpretacją wyników lub potrzebą dokładnego określenia przyczyny infekcji niezbędne może okazać się również wykonanie posiewu moczu. W razie jakichkolwiek wątpliwości, jak należy przygotować się do badania i co ze sobą zabrać, warto skontaktować się telefonicznie lub online z jednostką zajmującą się analizami laboratoryjnymi.